Tuyển sinh Đại học, Cao đẳng năm 2014: Tự chủ và những vấn đề đặt ra

Tự chủ tuyển sinh

Đến thời điểm này hiện đã có 17 trường ĐH, CĐ gửi tới Bộ GD&ĐT phương án tuyển sinh riêng, đa số trong đó là các trường ĐH ngoài công lập. Theo phương án tuyển sinh riêng mà Hiệp hội các trường ĐH, CĐ ngoài công lập (VIPUA) đưa ra, vẫn tiếp tục thi theo “ba chung” nhưng khi xét tuyển thì sẽ riêng, sẽ xét tuyển vào các hệ đào tạo, các ngành nghề đào tạo phù hợp dựa vào điểm các môn thi, học lực…

Các cơ sở đào tạo căn cứ vào chỉ tiêu tuyển sinh, yêu cầu trình độ và loại học vấn chung của cơ sở hay từng ngành đào tạo của cơ sở, phổ kết quả điểm thi của thí sinh cả nước và vùng địa phương để thiết kế tổ hợp các môn văn hóa và tổng điểm thi các môn đó cho từng ngành đào tạo của trường.

Trong số các trường công lập, cũng mới chỉ có ĐHQG Hà Nội là thông báo thí điểm tuyển sinh theo phương án mới, nhưng cũng ở quy mô rất nhỏ. Mùa tuyển sinh 2014 trường này vẫn thực hiện theo phương thức thi "3 chung" nhưng sẽ thí điểm tổ chức tuyển sinh theo hình thức đánh giá năng lực ở chương trình tài năng và chương trình tiên tiến.

Cụ thể, thí sinh sẽ làm bài thi đánh giá năng lực tổng hợp với 10 năng lực cốt lõi như ngôn ngữ, khoa học tự nghiên, xã hội… thời gian làm bài khoảng từ 4 - 4,5 giờ. 

Theo PGS.TS Nguyễn Kim Sơn - Phó Giám đốc ĐHQG Hà Nội, dự kiến đến năm 2015, ĐHQG Hà Nội sẽ triển khai đại trà phương thức thi này. Khi đó, thí sinh đủ điều kiện dự thi đại học sẽ được tham gia bài thi đánh năng lực thường xuyên tại trường. Mỗi năm trường tổ chức 2 lần nhập học. Còn năm 2014 này, để thí sinh yên tâm với hình thức thi mới này, các thí sinh thi thí điểm vẫn có thể tham gia thi “ba chung”.  

Cân nhắc, lựa chọn...

Thực hiện đúng theo tinh thần Luật Giáo dục Đại học, hiện Bộ GD&ĐT đang gấp rút nghiên cứu để sửa đổi Quy chế Tuyển sinh năm 2014 này sao cho phù hợp với phương án đề xuất của 17 trường ĐH ngoài công lập.

Theo đó, nếu phương án tuyển sinh của trường nào đúng, phù hợp với quy chế mới, thì trường đó sẽ được thực hiện tuyển sinh riêng từ năm 2014.  

Giao quyền tự chủ cho các trường theo đúng tinh thần Luật GDĐH là cần thiết,  nhưng cũng phải xem trường đó có đủ năng lực thực hiện hay không.

Ngay như ĐHQG Hà Nội là một đại học lớn hàng đầu đất nước thì thí điểm tuyển sinh riêng cũng chỉ ở quy mô rất nhỏ. Tuy nhiên, cũng có ý kiến băn khoăn về việc kiểm tra năng lực có đáng tin cậy hay không. 

TS Nguyễn Thị Hồng Minh - Phó Chủ nhiệm khoa Sau đại học (ĐHQG Hà Nội), cho rằng: Thực chất hình thức kiểm tra năng lực đã được thí điểm thông qua kiểm tra đầu vào cao học ở một số chuyên ngành từ năm 2011 tại ĐHQG Hà Nội.

Tuy nhiên để đánh giá một cách khoa học thì cần có nghiên cứu cụ thể, khảo sát, thống kê, đánh giá định lượng. Chính vì thế bà cho rằng, đánh giá năng lực thì có thể tuyển người học, nhưng chỉ qua bài thi đó thì chưa đủ, vì nó chỉ đánh giá được một nhóm năng lực, một bài kiểm tra đánh giá năng lực không thể thay thế kỳ thi “ba chung”. 

Ở những đại học lớn hàng đầu đất nước như ĐHQG Hà Nội và ĐHQG TP Hồ Chí Minh, những người có trách nhiệm đều hết sức cân nhắc hơn thiệt khi đưa ra một phương án mới. Chỉ có các trường đại học mới thành lập là nhiệt tình. Điều này khiến dư luận không khỏi hồ nghi rằng các trường mong tự chủ để sao cho lấp kín chỉ tiêu.

Để tránh sự lỏng lẻo, vi phạm qui chế

Với chức năng là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ GD&ĐT đang tính toán sao cho việc giao quyền tự chủ cho các trường như vậy, hoạt động tuyển sinh phải đảm bảo công bằng, chính xác, và quyền lợi của người học được bảo đảm.

Hiện cũng có nhiều quan điểm được đưa ra. Có ý kiến cho rằng, Bộ GD&ĐT không được yêu cầu các trường gửi đề án tuyển sinh riêng để Bộ thẩm định vì Luật cho phép các trường tự chủ, Bộ GD&ĐT phải có trách nhiệm giám sát, hậu kiểm, trường nào làm sai thì xử phạt.

Chính từ quan điểm này đã nảy sinh băn khoăn, giao quyền tự chủ tối đa cho các trường liệu có chắc rằng các trường này thực hiện nghiêm túc không, quyền lợi người học sẽ thế nào khi tuyển sinh bị thương mại hóa (?)

Những lo lắng trên không phải không có cơ sở khi bản chất của những thay đổi trong các mùa tuyển sinh đều theo hướng “trợ giúp” khó khăn cho các trường gặp khó khăn về nguồn tuyển, mà đa phần ở đây là các đại học ngoài công lập.

Còn nhớ mùa tuyển sinh ĐH, CĐ năm 2012, khi gặp khó về nguồn tuyển, VIPUA đã kiến nghị kéo dài thời gian xét tuyển. Năm 2013, khó khăn lại lặp lại, thấy kéo dài thời gian xét tuyển cũng không hiệu quả VIPUA lại kiến nghị thay đổi cách tính điểm sàn và năm 2014 này là phương án tuyển sinh riêng. 

Giao quyền tự chủ là điều nên làm và phải làm, nhưng tự chủ có gắn với tự chịu trách nhiệm không, khi mà thời gian qua, những quy định “3 công khai” để xã hội, người học giám sát nhưng mấy trường nghiêm túc trong việc này.

Rồi chuyện vi phạm quy chế tuyển sinh bị xử phạt vẫn xuất hiện hàng năm. Mới đây thôi, 2 đại học ở Hà Nội đã bị kiến nghị đóng cửa trường. Những lo lắng trên khiến xã hội không khỏi hồ nghi rằng nếu để các trường chủ động xét tuyển trước rồi giám sát sau có khác gì: Thả gà ra đuổi!

Bạch Ngọc Dư

Nguồn: http://gdtd.vn/channel/2741/201312/tuyen-sinh-dh-cd-nam-2014-tu-chu-va-nhung-van-de-dat-ra-1976715/